Vision = viễn giác ?

Vừa xem lại phần phản hồi, thấy nó chưa chịu hiển thị đậm, nghiêng, hay tạo đường dẫn chi cả.

Ví dụ về "viễn giác" và "viên giác":

- http://tintuconline.vietnamnet.vn/vn/xahoi/151014/

- http://www.thuvienhoasen.org/kvggg-00.htm

--

Ở trên, tôi bỏ lửng nên tạo ra câu cụt khi thử tiếp cận (tiếp xúc với mức độ, phạm vi gần) vấn đề dưới góc độ từ Hán - Việt.

Như đã trình bày, "kiến", "thị", "giác" vốn đều thuộc cùng một 'bộ kiến' (trông thấy bằng mắt); và quả là tinh tế trong sắc thái nghĩa để chọn lựa sử dụng "kiến", "thị" hay "giác".

Nói thêm về "kiến". Xuất phát với nghĩa ban đầu là 'thấy', nó còn khiến ta liên tưởng ngay tới sự hiểu biết; hèn chi, hỏng cơ quan thị giác thì thật là thiệt thòi, bởi thông tin con người ta thu lượm, nhặt nhạnh, tích lũy được chủ yếu là nhờ đôi mắt nhìn.

Theo ông Phan Ngọc (Mẹo giải nghĩa từ Hán - Việt và chữa lỗi chính tả, 2000, Hà Nội: Nxb. Thanh niên, tr. 197) 'thức' là biết do suy luận, còn 'tri' là biết qua giác quan; một người có kiến thức là có những hiểu biết do mắt thấy và do những suy nghĩ cá nhân mang đến.

Lại phân trần cùng "viễn giác". Tôi bảo dùng nó để chuyển ngữ "vision" thì nghe nó cứ "u u minh minh thế nào ấy", chứ tự thân nó 'viễn giác' mang hàm ý thật ghê gớm, xứng tầm vĩ mô, chẳng mấy ai dám hồ đồ đề cập đâu (rốt ráo, 'viễn' chỉ cái gì xa cả không gian lẫn thời gian-- đối lập với 'cận').

Còn nếu buộc phải chuyển ngữ thì tôi sẽ dịch 'foresight' là 'tiên kiến', mặc kệ từ này từng được "chết tên" những là 'dự đoán', 'tiên đoán', 'dự báo' nghe có vẻ lọt lỗ tai, dễ hiểu hơn.

Lời cuối, sáng kiến đưa bài này qua bên VNTQN xem chừng là cao kiến, thực sự đó là một kiến giải bất ngờ của riêng anh-- xét từ nhãn kiến của cá nhân tôi, ĐCQK à.

Thân mến,
--

ĐCQK,
dường như anh vẫn thích dùng từ viễn giác thay cho viễn kiến hơn khi muốn chuyển ngữ vision nhỉ...

Ai học chữ Hán đều biết rõ là cả kiến, thị và giác đều cùng thuộc bộ kiến (nếu muốn, anh thử tra Từ điển Hán - Việt trực tuyến xem sao); do đó, khi sử dụng cần chú ý đến sắc thái nghĩa tinh tế giữa chúng với nhau, chứ không nên đánh đồng, dùng lung tung thì uổng phí lắm.

Chẳng hề có ý 'nhất bên trọng, nhất bên khinh' chút nào, tôi thực sự chỉ muốn nhấn mạnh vai trò to lớn của thị giác trong việc tiếp nhận và xử lý thông tin mà thôi.

Chúc vui,
--