Thanh Hai Tran's Web Log in Vietnamese ... with some English here and there.

Cuối tuần vừa qua, đại đô thị Toronto đã tưng bừng mở hội. Chiều Thứ Sáu đi xem Taste of the Danforth, cũng khá vui. Thứ bảy ra Phố Tàu tình cờ cũng thấy họ mở hội China Town Festival--chả có gì đặc sắc mấy, thay vì bán trong tiệm thì họ đem ra giữa đường bán.

Con trai của bác Ed Mirvish (bác Ed vừa chầu Trời hồi tháng rồi) cũng có mở hội ăn mừng để tưởng niệm cuộc đời của bác ấy. Tôi không có đi xem, nhưng lúc xưa (~'86-87) tôi và phụ thân tôi là "khách VIP" của cửa hàng Honest Ed's của bác ta.

Nghe đâu ở bến tàu Harbourfront Centre cũng có tổ chức hội Thức Ăn Nóng và Cay.

Ontario Place có hội Đèn Lồng cả tháng nay nhưng chưa đi xem thử. Mấy tuần trước lái xe ngang qua lúc tối, thấy đèn màu chiếu chiếu cũng khá đẹp mắt.

Theo bài báo trên tờ Toronto Star, kết quả nghiên cứu mới--dựa trên hóa thạch được đào lên ở Phi Châu--cho thấy quan niệm tiến hóa của nhân loại không phải như các khoa học gia hằng tưởng:

Cựu thuyết Tiến Hóa cho rằng, tổ tiên của loài người là (1) homo habilis. Loài này dần dần hóa thành (2) homo erectus, rồi sau đó biến hóa thành (3) homo sapiens của loài người hiện nay. Nhưng, khám phá mới cho thấy (1) và (2) đã từng sinh sống bên cạnh nhau vào khoảng 1.5 triệu năm trước đây ở vùng đất thuộc nước Kenya ngày nay, và chúng đã tồn tại như thế trong vòng ít nhất khoảng nửa triệu năm.
...
[khám phá này] tương đương với nhận thức rằng [hai người mà bạn đã hằng tưởng là] bà nội và bà cố của bạn, thật ra là chị-em chứ không phải là mẹ-con với nhau.

Chà...Không biết kết quả nghiên cứu này sẽ ảnh hưởng thế nào đối với cuộc tranh luận giữa hai phe Tiến Hóa và Tạo Hóa đây nhỉ. Thật ra, "Tiến Hóa" và "Tạo Hóa" không phải là hai tư tưởng đối nghịch nhau; quan điểm này được vị Nguyên Giám Mục của giáo hội Anh ở Oxford, bác Richard Harries, từng công nhận qua cuộc nói chuyện với bác Richard Dawkins, và cả Giáo Chủ của giáo hội Rôma, bác Benedict XVI, cũng đã có lần phát biểu:

...Làm như [hai quan điểm này] là tương phản với nhau (mutually exclusive) ấy...sự phân biệt đó là hoàn toàn phi lý, vì ở một bên, có khá nhiều bằng chứng khoa học hỗ trợ cho thuyết tiến hóa, nhưng ở một khía cạnh khác, chủ thuyết Tiến Hóa không đề cập đến đại nghi vấn của loài người: chúng ta đến từ đâu?

Đối chiếu giữa Tiến Hóa và Tạo Hóa không thú vị. Đối chiếu giữa Thuyết Tạo Hóa và thuyết Chọn Lọc Tự Nhiên (Natural Selection) mới là cuộc tranh luận thú vị hơn--tuy nhiên, quan niệm của tôi là: cả vấn đề này cũng không thuộc loại "mutually exclusive".

Tôi ba phần khâm phục bác Trung, có lối suy nghĩ sáng suốt, ôn hòa và lành mạnh:

mình đã chuẩn bị tâm lý, tinh thần, và cả thể lực nữa cho những chuyện tồi tệ nhất có thể xảy ra, nhưng mình luôn hy vọng vào những chuyện tốt đẹp nhất.

Chắc sẽ làm nên việc lớn.

Như thể châm thêm dầu vào ngọn lửa tranh cãi bấy lâu nay về vấn đề cho rằng tập truyện Harry Potter là phù phép và phản Thiên Chúa giáo, bài viết của bác Lev Grossman trên tờ Times đề nghị rằng "người" chết trong tập truyện Harry Potter 7 chính là Thượng Đế:

Nếu bạn muốn biết ai đã chết trong [truyện] Harry Potter, câu trả lời thật đơn giản: Thượng Đế. Harry Potter sống trong một thế giới tự do khỏi [sự gò bó của] tôn giáo hay bất cứ loại thần linh gì. Cậu ta sống chung quanh những ma quái, nhưng không cầu nguyện với ai cả...Trong thiên niên kỷ mới, phép thuật không đến từ Thượng Đế hay thiên nhiên, hay những gì vĩ đại hơn, huyền bí hơn đơn thuần những xúc cảm của con người. Khi chọn Rowling là người mơ mộng của thế hệ ta, chúng ta đã chọn một nhà văn với ước mơ về những phép thuật [vô tôn giáo], quan liêu hóa, và hoàn toàn có tính cách phàm tục [thay vì tính cách siêu phàm]. Trong hệ thức này, tâm lý và kỹ thuật đã vượt trội trên thần linh.

"Thượng Đế" mà Grossman muốn nói thật ra là "Tôn Giáo". Dầu là vậy, tôi cũng không đồng ý với quan điểm của bác ta.

Dĩ nhiên, tôi không phải là người duy nhất. Ben Myers, tác giả của trang bloóc Faith and Theology (Tín Ngưỡng và Thần Học), có một cái nhìn khác:

Rowling, trong một lần được phỏng vấn, đã nói rằng bà ta không đề cập công khai về quan niệm tín ngưỡng của mình vì những độc giả sáng suốt sẽ nhận ra điều đó từ tập truyện thứ 7 của bà. Thật vậy, bà ta đã dựng lên một thần thoại với nhiều yếu tố vĩ đại của Kitô giáo (Thiên Chúa giáo): Lời dọa giết nhắm vào cậu bé Harry gợi cho chúng ta đến sự kiện vua Hê-rô-đê toan giết cậu bé Giê-su năm xưa; Harry, người không tranh giành quyền lực mà lại có được quyền lực; Harry, người đã tâm sự với các linh hồn trong rừng cấm, như Chúa Giê-Su đã cầu nguyện trong vườn Giệt-si-ma-ni; Harry, người đã dâng tánh mạng mình để cứu mạng của bạn mình [, như Chúa Giêsu đã dâng mạng mình để cứu nhân loại bạn mình].

So sánh hay!

Quả thật, tôi chỉ là tạo vật của Cha Ngài, chỉ đáng hàng tôi tớ của Ngài, mà Ngài lại xem tôi như anh em, bè bạn sao?

Theo SlashDot: Nhà vật lý Freeman Dyson, lấy một trang sử trong công nghệ phần mềm máy vi tính để đề xuất hướng đi "mã nguồn mở"cho ngành sinh vật học.

Freeman Dyson? Đây chẳng phải là Freeman Dyson, cha đẻ của Quả Cầu Dyson, được đề cập trong phim tập StarTrek:TNG, hồi thứ 130, hay sao?

Còn ai trồng khoai đất này.

Dzời! Vậy mà đó giờ tôi cứ tưởng nhân vật này là từ trong trí tưởng tượng của bác Gene Roddenberry mà chui ra.

Tình cờ đọc được bài viết của một "công dân neét" tên violine, làm gợi ý cho bài này:

Có một điều khiến tôi luôn thắc mắc là tại sao con người dễ dàng bị thuyết phục bởi những điều thuộc phạm trù tín ngưỡng, niềm tin, tôn giáo...Đây chỉ là những niềm tin mù quáng không có cơ sở khoa học, và đi xa hơn chúng trở thành mê tín dị đoan.
...
Có thể có một số người tự chọn cho mình cuộc sống đó. Nhưng có lẽ rất nhiều đã bị áp đặt từ khi họ còn nhỏ, do hoàn cảnh mồ côi hay một sự không may nào tương tự. Áp đặt niềm tin tôn giáo lên trẻ nhỏ trong lúc chúng là những tờ giấy trắng và không tự quyết định được con đường chúng sẽ đi, đối với tôi, là một điều phi nhân bản.

Trước hết, tôi hơi ngạc nhiên khi thấy người bạn này bị bức xúc bởi sự áp đặt niềm tin. Không phải bạn ấy đang sống trong một xã hội chuyên áp đặt chủ thuyết của Bác-Mác-Lê lên người dân ngay từ thuở ấu thơ hay sao?

Lối suy nghĩ của người bạn này tương tự như quan điểm của Giáo Sư Richard Dawkins.

Tôi nghĩ vấn đề xãy đến là do đôi khi chính bật cha mẹ không am tường về tôn giáo của mình. Đến khi con cháu gạn hỏi, không biết phải trả lời ra sao, thì chúng ta quát tháo với con em:

tao bảo tin thì cứ tin đi! Không được hỏi. Còn ở nhà tao thì phải nghe lời tao. Cấm cãi! Con cãi cha mẹ thì trăm đường con hư!

Điểm sai lầm này đáng tiếc này gây ác cảm đối với đứa trẻ. Khiến nó sẽ tự đi tìm hiểu ở nơi khác. Gặp được cao nhân này chỉ điểm thì thành người mộ đạo. Gặp "cao nhân" khác chỉ điểm thì lại thành người chống đạo.


Ép đặt niềm tin dĩ nhiên là không nên. Nhưng dẫn giải cho chúng hiểu những điều hay, lẽ phải, thì không những là "nên" mà là "phải", vì đó là bổn phận của bật làm cha mẹ. Tuối trẻ bồng bột, rất dễ bị quyến rũ bởi nhiều điều xấu. Ví dụ như, nếu ta không dạy cho con em chúng ta rằng hút thuốc là điều có hại cho sức khỏe, nhất định khi chúng đi học, áp lực của bè bạn hút sách sẽ khiến chúng tập tành thói hư tật xấu thôi. Rồi sau này, khi bốn mươi mấy năm mươi tuổi đời, khi ôm chứng ung thư gan chờ ngày chết, chúng sẽ trách rằng tại sao lúc trẻ thơ không ai chỉ cho chúng điều sai để tránh.

Bật làm cha mẹ còn có bổn phận dạy dỗ cho con cái của chúng ta những giá trị đạo đức của con người. Vậy thì chúng ta lấy đâu làm nền tảng của những giá trị đạo đức ấy? Đối với người có đạo, những giá trị ấy lấy từ trong tôn giáo của họ. Ví dụ, trong đạo Thiên Chúa thì người ta lấy lời dạy của ông Giê Su làm gương: hãy thương không chỉ những người thương yêu ngươi, mà hãy thương cả những kẻ thù ghét ngươi; nếu ai tát vào má trái của ngươi thì hãy đưa luôn má phải cho họ đánh; ai muốn giựt chiếc áo lót trên người ngươi thì hãy cho họ luôn chiếc áo choàng ngươi đang mặc; vv...

Thật ra khi các tín đồ của Thiên Chúa giáo tìm hiểu sâu sắc hơn về tôn giáo của mình, thì chúng ta sẽ nhận ra nhiều chân lý thật quí giá. Thậm chí, chúng ta còn sẽ thấy rằng nếu người khác thấy được lối nhìn của mình thì chắc chắn họ cũng sẽ tin. Đây quả thật là một niềm tin hợp lý và có cơ sở. Nói như vậy không phải là tôi cho rằng các tôn giáo khác là vô lý và không cơ sở; tôi đã có đôi lần viếng chùa Phật, có tham khảo giáo thuyết của nhà Phật và thấy có nhiều điều rất hay, tuy rằng có điểm tôi không đồng ý (ví dụ: tôi tin rằng Thượng Đế là đấng chí tôn hằng có, tạo nên vạn vật hữu hình và vô hình; trong khi người của Phật giáo dường như tin rằng có vũ trụ trước, rồi Đấng Chí Tôn sau bao ngàn năm tu hành, đắc đạo mới thành Thượng Đế; nhưng đây sẽ là đề tài cho một bài viết khác vậy).

Dĩ nhiên, đến một giai đoạn và mức độ nào đó, bật cha mẹ cũng phải buông tay với câu "khôn nhờ, dại chịu", còn hơn là cưỡng bức chúng làm theo ý mình.

Bản tin của BBCVietnamese.com, về tập truyện Harry Potter thứ 7 của nhà văn J.K. Rowling, viết:

Sau nhiều tháng chờ đợi, cuối cùng tập thứ bảy và cũng là tập cuối cùng của bộ sách Harry Potter đã ra mắt bạn đọc đêm thứ sáu tại Anh.

Những bản đầu tiên của cuốn sách này mang tên Harry Potter and the Deadly Hallows đã nhanh chóng được các fan trên khắp thế giới xếp hàng mua.

Hmm...Xem chừng ban Việt Ngữ của đài BBC cũng vấp phải nhầm lẫn này. Tựa đề của tập truyện là "Harry Potter and the Deathly Hallows"--deathly, không phải deadly.

Theo thesaurus.com:

deadly có nghĩa là: gây chết chóc, hoặc có khả năng gây chết chóc;
trong khi deathly nghĩa là "có biểu hiện của sự chết chóc".

Thông thường thì chúng ta thấy từ "deadly" được dùng nhiều hơn.
Ví dụ:

The deadly bombing killed at least 30 people.
Cuộc nổ bom đầy chết chóc ấy đã giết chết ít nhất là 30 người.

Và có lẽ do vậy mà nhiều người đã viết lầm tên của tập truyện này--hai chữ "deathly" và "deadly" không đồng nghĩa tí nào cả.

Có thể sự hiểu lầm này là một mục đích của tác giả, khiến độc giả suy tưởng đến sự chết chóc có thể sẽ xãy ra trong tập cuối của chuỗi truyện này.

Ở đây tôi chỉ đề cập về khía cạnh ngôn ngữ hơn là cốt truyện---Tôi không phải là người hâm mộ Harry Potter gì mấy, nên không đủ "nội công" để bàn về nội dung. Nhưng, theo tôi đoán thì, từ ngữ "Deathly" trong The Deathly Hallows nói về ba món vật linh thiêng (Hallows) của Tử Thần (Death), có pháp lực kỳ diệu, là: cây Đũa Thần, Tấm Đá Hồi Sinh, và Chiếc Áo Tàng Hình. Ba món đồ vật này là biểu tượng của Tử Thần, có hàm chứa quyền lực của Tử Thần, cho nên gọi là "Deathly Hallows".

Theo tinh thần của mạng This is broken (Cái này hư)--một trang quép chuyên nêu lên những lỗi giao diện (không hạn chế ở giao diện phần mềm máy vi tính)--dưới đây là đề cử của tôi: vdict.com.



Bên đây là "hậu quả" nhận được, khi tôi gõ chữ "organization" để tra ra Việt ngữ. Lỗi này tôi thấy đã tồn tại gần cả năm rồi.

Đặc điểm của hội chứng "khung cửa hư" (xem thêm cuộc mạn đàm của Seth Godin) là ở chỗ, bạn có thể sửa khung cửa rất dễ dàng--Ở ví dụ về vdict trên đây, tạo một hàm javascript để tự động chuyển mục "Vietnamese input" từ ON sang OFF, khi người dùng đổi sang Anh ngữ, thật không khó tí nào. Nhưng nếu không sửa, dần dần, một tí bất tiện nhỏ nhặt ấy sẽ gây phiền phức cho khách tiêu dùng của bạn, cho đến khi nào đó, những người khách ấy sẽ rời bỏ bạn để tìm một cửa tiệm khác ấm cúng hơn.

Dùng ngôn ngữ của Phái Giê-Đai mà nói: "hiện đang có một sự nhiễu loạn lớn trong chốn sinh linh." Tên của nó là Vô Thần Giáo (atheism).

Vô Thần Giáo (atheism) là một tôn giáo với niềm tin khá mãnh liệt rằng: không có Thượng Đế. Vô Thần Giáo đã nãy sanh kể từ lâu lâu lắm. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, cụm lửa này dường như được thổi phồng lên, nhờ sự nhiệt tình của những vị thủ lãnh có tên tuổi, như Richard Dawkins. Giáo Sư Dawkins là một sinh vật gia, phong tục gia, giáo sư của trường Đại Học Oxford và là tác giả của nhiều quyển sách "phản tôn giáo", nổi bật nhất là quyển The God Delusion (Ảo Tưởng về Thượng Đế), một trong những cuốn sách bán chạy nhất của cuối năm 2006 và đầu 2007. Trong đó, giáo sư Dawkins lý luận khá hùng hồn rằng:

1. Thượng Đế không tồn tại, bởi nếu có Thượng Đế, vũ trụ này hẳn phải khác hơn nhiều so với hiện tại.


2. Tôn giáo là nguồn cội của mọi sự độc ác đã và đang xãy đến trong thế giới.

Chủ trương của bác Dawkins là: khoa học phải là chủ thuyết tối thượng, bởi không có gì tôn giáo giải thích được mà khoa học không giải thích được, ý đề cập đến thuyết Tiến Hóa (evolution) của khoa học và thuyết Hóa Công Hữu Ý (intelligent design) của Thiên Chúa giáo.

Ở cuối chương 1, GS Dawkins viết:

If this book works as I intend, religious readers who open it will be atheists when they put it down.
Nếu quyển sách này tác dụng theo ý tôi mong mỏi, người mộ đạo khi đọc nó xong sẽ trở thành người vô thần.

Sau khi đọc xong quyển "Ảo Tưởng về Thượng Đế", tôi vui vẻ và thành thật báo cáo rằng: tôi vẫn còn là tín đồ của Đạo Thiên Chúa. Hơn thế nữa, tôi càng tin mạnh mẻ hơn rằng:

1. Thượng Đế là hằng có và vô tận.


2. Thượng Đế là một khoa học gia tuyệt vời và hoàn mỹ vô cùng.


3. Thượng Đế là đấng tạo tác lên vũ trụ này (và, có thể, cả vô số những vũ trụ khác nữa).


4. Thượng Đế là đấng đã đặt ra các luật lệ "tự nhiên" trong vũ trụ. Những luật lệ mà loài người đã khám phá ra và chứng minh thì gọi là "khoa học" (science). Những luật lệ mà loài người chưa khám phá ra thì gọi là "phép lạ" (miracles).


5. Thượng Đế là tuyệt đối. Chỉ có nhận thức của loài người về Thượng Đế là tương đối.


6. Mục đích thuần khiết nhất của tôn giáo là đạo, là đường lối giúp con người sống một cuộc sống hướng thiện. Vì thế, một tôn giáo chân chính không thể phản khoa học.

Giáo sư Dawkins là một tác giả tài ba và hùng hồn. Có thể là ông ta lầm khi chỉ tin tưởng duy nhất ở khoa học--trên đời còn có những bộ môn khác ngoài khoa học . Nhưng có một số vấn đề ông nêu ra về tôn giáo (cụ thể hơn là Thiên Chúa Giáo) thật là hữu lý. Trên phương diện đại chúng, tôi không nghĩ rằng những gì ông ta nêu lên sẽ gây nên sự diệt vong của tôn giáo, nhưng ngược lại nó sẽ giúp củng cố lại tôn giáo, buộc các tôn giáo phải lược lại những niềm tin vào giáo thuyết của mình dựa trên hiện trạng của thời đại.

Đã có nhiều học giả chỉ trích lối lập luận của Dawkins, nổi bật nhất là giáo sư Allister McGrath của Đại Học Oxford và giáo sư Margaret Somerville của Đại Học McGill. Nếu có dịp, tôi sẽ "siêu tầm" thêm về quan điểm của những vị học giả này so với quan điểm của giáo sư Dawkins.

Thứ sáu vừa rồi nàng Mủ Đỏ số hai của tôi gặp tai biến lớn, kiệt quệ, cứ khởi động lại thì 2 phút sau lại chết nữa, cầm cự đến một hồi thì tịch luôn, mở lên không thấy động tĩnh gì nữa. Đã bốn năm rồi còn ít ỏi gì. Bốn năm đối với nàng thì là cả một thế kỷ.
Tức tốc lấy một xác già khác, tôi lắp ổ chứa 200GB vào, nâng cấp cho lên Mủ Phê Đo Ra số bảy luôn, sau đó thi triển Hoàn Hồn Đại Pháp, di chuyển hồn củ sang xác mới, nội trong vòng ba ngày. Nhờ vậy nàng Mủ Đỏ của tôi giờ đã hồi xuân phơi phới.

Tối qua đang trên đường qua Ontario Place xem pháo bông, ngang Tháp CN, tôi được chứng kiến cảnh tượng mới mẻ của tòa tháp này: dọc theo thân tháp có đèn màu thắp sáng, và màu sắc ấy được biến đổi sau vài phút.

Ảnh của bác Jerrold Litwinenko.
Xem thêm đoạn vi-đi-ô lễ khai mạc, trên YouTube.

Chúc mừng nàng Canada, hôm nay được vừa tròn 140 tuổi. Hôm qua ngẫu hứng định quất ngựa sắt lên Ottawa mừng sinh nhật cùng với bà con, nhưng rồi lại thôi.