ThanhHai Đã sống ở xứ Bắc Mỹ này hai mươi mấy năm, nhưng đôi khi, nhiều điều phảng phất về Anh ngữ hiện hành vẫn làm tôi không khỏi phải ngạc nhiên, đủ chứng tỏ rằng Anh ngữ là một
ngôn ngữ sinh động.
Tiêu biểu là cái mà ngữ pháp gọi là
split infinitive. Đây là lối xen kẽ một trạng từ (adverb) để bổ nghĩa cho một động từ nguyên thể (infinitive). Ví dụ, người hâm mộ
StarTrek dĩ nhiên rất quen thuộc với câu "
to boldly go where no one has gone before". Hồi thời tôi còn học Anh ngữ (hơn 20 về trước) ở Trung học thì hay bị câu này làm nhột nhạt, vì thầy cô bảo là sai ngữ pháp.
Mãi tới hai mươi năm sau, hầu như mọi ngôn ngữ gia đều đồng ý (mặc dù nhiều nhà văn lớn như
Defoe,
Eliot, và
Wordsworth, đã phá lệ từ cả thế kỷ thứ 19), điều luật "cấm dùng split infinitive" này là ... vô lý.
Luật lệ "cấm tách rời động từ nguyên thể" này bắt nguồn từ ngữ pháp tiếng La Tinh, được thích ứng vào Anh ngữ, có thể nói, một cách hơi mù quáng. Trong tiếng La Tinh, động từ nguyên thể chỉ có một chữ, nên có muốn cũng không thể nào tách rời nó được. Ngược lại trong Anh ngữ, động từ nguyên thể luôn được đi kèm bởi chữ "to", ví dụ: to go, to sleep, to install.
Tuân thủ theo luật lệ "cấm tách rời động từ nguyên" đôi khi dẫn đến sự mơ hồ của ý nghĩa trong câu văn, ví dụ như:
"A family doctor installed a camera secretly to film a woman using his bathroom."
Câu này ta phải hiểu như thế nào? Hiểu theo đúng ngữ pháp: Ông bác sĩ gia đình kia đã lén gắn máy ("secretly" bổ nghĩa cho động từ "install") để quay phim một người đàn bà dùng nhà vệ sinh của [nơi phòng mạch] ông"; hay có thể hiểu theo đúng tinh thần (nhưng sai ngữ pháp): Ông bác sĩ gia đình kia đã gắn máy quay phim để quay lén (chữ "secretly" bổ nghĩa cho động từ "to film"). Biết đâu đây mới là ngụ ý của tác giả, muốn viết,
"A family doctor installed a camera to secretly film a woman using his bathroom",
nhưng vì cố né tránh luật "split infinitive" nên vô tình khiến câu văn trở nên nhập nhằng chăng?
(
Tham khảo: Fowler,
Incorrect Corrections)
Recent Comments